Kokcydioza u psa to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Cystoisospora (dawniej Isospora). Choć infekcja ta występuje najczęściej u młodych szczeniąt i osłabionych psów, może dotknąć również dorosłe osobniki, szczególnie w warunkach złej higieny i stresu. Kokcydia atakują przewód pokarmowy, prowadząc do biegunek, odwodnienia i wyniszczenia organizmu. W ciężkich przypadkach mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia psa.
Właściciele psów powinni być świadomi zagrożenia, jakie niesie kokcydioza, oraz znać objawy, metody diagnostyki i leczenia, aby w porę podjąć odpowiednie działania i uchronić swojego pupila przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Jak dochodzi do zakażenia kokcydiami?
Kokcydia to pasożyty wewnętrzne, które przenoszą się drogą pokarmową. Do zakażenia psa dochodzi poprzez:
- Spożycie skażonej wody lub jedzenia – oocysty kokcydiów mogą znajdować się w zanieczyszczonej wodzie, odchodach innych zwierząt lub resztkach jedzenia.
- Kontakt z zanieczyszczoną ziemią lub przedmiotami – psy mogą zarazić się podczas lizania łap, gdy miały kontakt z zakażonym środowiskiem.
- Koprofagię (zjadanie odchodów) – niektóre psy mają tendencję do zjadania kału, co zwiększa ryzyko infekcji.
- Bliski kontakt z zakażonymi zwierzętami – w schroniskach, hodowlach lub miejscach o dużym zagęszczeniu zwierząt infekcja rozprzestrzenia się szybciej.
Kokcydia po dostaniu się do organizmu wnikają do komórek nabłonka jelitowego, gdzie przechodzą kolejne etapy cyklu życiowego. Powoduje to uszkodzenia ściany jelita i prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych.
Objawy kokcydiozy u psa
Nasilenie objawów zależy od wieku psa, stanu jego układu odpornościowego oraz stopnia infestacji. Szczenięta i osłabione psy są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby.
Najczęstsze objawy kokcydiozy:
- Biegunka (często wodnista, z domieszką śluzu lub krwi)
- Brak apetytu i utrata masy ciała
- Osłabienie i apatia
- Odwodnienie (suchy nos, zapadnięte oczy)
- Wymioty (rzadziej)
- Wzdęcia i bóle brzucha
- Zmatowienie sierści
W łagodniejszych przypadkach objawy mogą być subtelne lub przejściowe, jednak w ciężkich przypadkach może dojść do silnego odwodnienia, sepsy i śmierci psa.
Diagnostyka kokcydiozy
W celu potwierdzenia zakażenia weterynarz przeprowadza kilka badań diagnostycznych.
- Badanie kału – najczęstsza metoda, polegająca na mikroskopowym wykryciu oocyst kokcydiów w kale psa.
- Metoda flotacji – wykrywanie pasożytów w próbkach kału poprzez użycie specjalnych roztworów.
- Badania molekularne (PCR) – pozwalają na dokładne wykrycie gatunku kokcydiów, ale są rzadziej stosowane.
- Badania krwi – mogą wykazać odwodnienie, anemię oraz podwyższony poziom białych krwinek w przypadku wtórnych infekcji bakteryjnych.
Regularne badanie kału jest zalecane zwłaszcza w miejscach, gdzie przebywa wiele psów (hodowle, schroniska).
Leczenie kokcydiozy u psów
Kokcydioza wymaga leczenia farmakologicznego, ponieważ organizm psa samodzielnie nie zwalczy infekcji.
Najczęściej stosowane leki:
- Sulfadimetoksyna – lek z grupy sulfonamidów, hamujący rozwój kokcydiów.
- Toltrazuril – stosowany zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce kokcydiozy.
- Sulfadiazyna z trimetoprimem – skuteczna terapia w przypadku cięższych infekcji.
Leczenie trwa zazwyczaj 5-10 dni, w zależności od stopnia zaawansowania infekcji. W ciężkich przypadkach może być konieczne leczenie wspomagające, takie jak:
- Płynoterapia – nawadnianie organizmu w celu zapobiegania odwodnieniu.
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – łagodzenie objawów choroby.
- Antybiotyki – stosowane w przypadku wtórnych infekcji bakteryjnych.
Podczas leczenia ważne jest utrzymanie ścisłej higieny, aby zapobiec ponownemu zakażeniu.
Czy kokcydioza jest groźna dla ludzi?
Większość gatunków kokcydiów atakujących psy nie stanowi zagrożenia dla ludzi. Jednak niektóre pierwotniaki z tej grupy, takie jak Toxoplasma gondii, mogą być przenoszone na ludzi i powodować groźne infekcje, zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością.
Profilaktyka kokcydiozy
Zapobieganie kokcydiozie jest kluczowe, zwłaszcza w miejscach, gdzie przebywa wiele psów.
Najważniejsze zasady profilaktyki:
- Regularne badania kału – kontrola pasożytów u psów, zwłaszcza w hodowlach i schroniskach.
- Utrzymywanie czystości – regularne sprzątanie odchodów i dezynfekcja miejsc, gdzie przebywa pies.
- Unikanie kontaktu z zanieczyszczonymi terenami – nie pozwalanie psu na zjadanie odchodów lub picie zanieczyszczonej wody.
- Odpowiednia dieta – wspieranie odporności organizmu poprzez dobrze zbilansowaną dietę.
- Profilaktyczne podawanie leków w miejscach wysokiego ryzyka – stosowane w hodowlach i schroniskach, gdzie występują nawracające przypadki kokcydiozy.
Kokcydioza to poważna choroba pasożytnicza, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u młodych i osłabionych psów. Kluczowe znaczenie ma wczesne wykrycie infekcji oraz szybkie wdrożenie leczenia. Regularne badania kału, utrzymanie higieny i odpowiednia dieta to najlepsze metody zapobiegania tej chorobie. Świadomi właściciele psów powinni stosować się do zaleceń weterynarza, aby minimalizować ryzyko zakażenia i chronić zdrowie swojego pupila.